Hoe reis je naar Tsjetsjenië en Dagestan?

Hoe naar Tsjetsjenië en Dagestan te reizen

Door elk land in de wereld te bezoeken kon ik zo veel leren. Een deel van die leercurve was juist hoeveel plaatsen officieel geen landen zijn! Plaatsen als de Faeröer Eilanden, Svalbard, Socotra, Groenland. Zelfs Somaliland, Zuid-Ossetië en Abchazië. Dit zijn plaatsen die ‘bijna’ landen zijn. En we kunnen zowel Tsjetsjenië als Dagestan ook aan die plaatsen toevoegen. Maar hoe reis je naar Tsjetsjenië en Dagestan? En waar liggen ze?

Het is nog nooit zo moeilijk geweest, vooral gezien de afschuwelijke situatie in Oekraïne die Rusland veroorzaakt heeft. Maar helaas, het is niet de algemene bevolking van Rusland die de schuld draagt. Alleen hun regering, en hun despotische leider. Laten we dus het volk niet beoordelen naar hun leiders.

En met dat in gedachten droom ik er nog steeds van Tsjetsjenië en Dagestan te bezoeken, ook al moet ik die plannen een poosje in de ijskast zetten

Wat zijn Tsjetsjenië en Dagestan?

Je hebt vast wel eens over Tsjetsjenië gehoord. Waarschijnlijk is alles wat je over deze plaats weet dat er enkele jaren geleden een wrede oorlog woedde. En als je geïnteresseerd bent in vechtsporten, ken je zeker de naam van de ongeslagen UFC kampioen, Khabib Nurmagomedov, uit Dagestan. Als je meer wilt weten over wat Tsjetsjenië en Dagestan werkelijk zijn, hoe je erheen kunt reizen, en wat de moeite waard is om te zien – lees dan verder.

Tsjetsjenië en Dagestan zijn twee autonome republieken van Rusland. Beide hebben Moskou in het verleden veel moeilijkheden bezorgd.

Tsjetsjenië

Hoe reis je naar Tsjetsjenië? Wel, Tsjetsjenië is drie keer kleiner dan Dagestan en meer dan twee keer minder bewoond. Het is een superconservatief land dat – echter onder de Russische regering en het Russische rechtssysteem – georganiseerd is rond de islamitische sharia en stamregels die adat genoemd worden. Tsjetsjenen identificeren zich samen met Ingoesj (mensen die het naburige Ingoesjetië bewonen) als Vainachs. De redenen daarachter zijn etnische, taal- en culturele overeenkomsten.

De samenleving in Tsjetsjenië is hiërarchisch verdeeld in 9 stammen (tukhum). Elke tukhum bestaat uit clans (teyp).

Zeggen dat de geschiedenis van Tsjetsjenië tragisch is, is een understatement. Deze kleine, dappere natie stond verschillende keren op de rand van uitsterven. Hun grootste vijand gedurende bijna 250 jaar is… Rusland. Ja, geschiedenis en politiek hebben een vreemd gevoel voor humor.

In de tijd van het Russische Rijk veroverde het leger van de Tsaar de hele Noordelijke Kaukasus en het grootste deel van het Zuiden (het hedendaagse Georgië, Armenië en Azerbeidzjan). De volgende tientallen jaren streden de Tsjetsjenen om hun onafhankelijkheid te herwinnen.

Het meest tragische deel van de geschiedenis van Tsjetsjenië was de Tweede Wereldoorlog. Jozef Stalin beschuldigde de Tsjetsjenen van collaboratie met nazi-Duitsland en stuurde zijn troepen om dit probleem op te lossen. De NKVD soldaten, bekend om hun wreedheid en fanatieke toewijding aan de Sovjet-Unie, voerden de actie uit van herhuisvesting van Tsjetsjenen naar Siberië. Eenheden werden naar de meest ontoegankelijke gebieden gestuurd en vermoordden daar bijna alle inwoners.

Na 20 jaar kregen Tsjetsjenen die de massamoorden en gevangenschap in Siberië overleefd hadden een vergunning om naar huis terug te keren. Ze aanvaardden het, maar haatten de Sovjet-Unie voor wat ze gedaan had.

Na de val van de USSR begon de hele regio in elkaar te storten. Georgië, Armenië en Azerbeidzjan werden onafhankelijk. De nieuwe Russische Federatie wilde niet dat de andere Kaukasische naties hun eigen land kregen.

Tsjetsjenen besloten daarvoor te vechten. Velen van hen waren ervaren soldaten die in de oorlog in Afghanistan (1979 – 1989) vochten. Verrassend genoeg eindigde de eerste Tsjetsjeense oorlog (die in feite de burgeroorlog binnen Rusland was) met de overwinning van deze kleine natie. Ze werden een onafhankelijk land, maar werden verdeeld en geregeerd door misdadigers en krijgsheren. Het was een kwestie van tijd dat Rusland kwam afmaken wat het begonnen was.

Tegen het eind van 1999 begon de Tweede Tsjetsjeense Oorlog. En die was veel wreder dan de eerste. Naar verluidt stierven 80.000 Tsjetsjenen, de meesten van hen waren burgers. Grozny, de hoofdstad van Tsjetsjenië, werd totaal verwoest. Vele jaren lang organiseerden Tsjetsjeense fanatieke islamisten rampzalige terreuraanslagen, b.v. de beroemde gijzelingscrisis in het theater van Moskou (170 slachtoffers), en de schokkende aanslag op de lagere school in Beslan (333 doden, waaronder 186 kinderen).

Deze moeilijke tijd eindigde min of meer in 2009, toen de president van Rusland, Vladimir Poetin, een deal sloot met Ramzan Kadyrov – de zoon van Akhmad Kadyrov, die door de Tsjetsjenen van verraad werd beschuldigd en bij een bomaanslag in 2004 werd vermoord.

Sindsdien is Tsjetsjenië betrekkelijk vreedzaam geweest, omdat de clan van Kadyrov massale repressies invoerde om de revolutionaire geest en het radicalisme in de kiem te smoren. In ruil daarvoor voorziet Moskou de de facto krijgsheer van Tsjetsjenië van geld en wapens.

Is Tsjetsjenië een land?

Nee, Tsjetsjenië is geen land. Het is een autonome regio van Rusland

Dagestan

Hoe reis je naar Dagestan? Er wonen ongeveer 3 miljoen mensen in Dagestan, maar de hele samenleving is verdeeld als op elke andere plaats in de wereld. Het gebied ter grootte van Slowakije wordt bewoond door ongeveer 40 verschillende naties en er zijn 14 officiële talen! Het is nogal schokkend, zelfs als je bedenkt hoe verbazend divers de mensen van de Kaukasus zijn.

Wat interessant is, is dat die mensen altijd weten wie wie is. Elke Avar, Dargin, Kumyk, Lak, of Lezgin zal zijn landgenoot herkennen. Ik heb geen idee hoe dat komt. Waarschijnlijk heeft het te maken met sterke familie- en clanbanden, typisch voor alle bewoners van de Kaukasus.

Zo’n smeltkroes is zeer waarschijnlijk onstabiel. Maar verrassend genoeg was Dagestan, ondanks de vele tegenstellingen tussen de plaatselijke naties, veel minder lastig dan Tsjetsjenië. Althans in de laatste 100 jaar.

Waarschijnlijk het belangrijkste deel van de Dagestaanse onafhankelijkheidsbeweging vond plaats in de negentiende eeuw. Dagestan en Tsjetsjenië worden verenigd door een zeer charismatische islamitische leider, Imam Sjamil. Deze ascetische en strenge Avar uit Dagestan organiseerde 25 jaar lang religieuze guerrilla’s die tegen het Russische Rijk vochten! Uiteindelijk verloor hij zijn strijd en stierf in ballingschap, maar zijn roem duurt voort tot vandaag.

Is Dagestan een land?

Nee, Dagestan is geen land. Het is een autonome regio van Rusland

Waar ligt Tsjetsjenië? En waar ligt Dagestan?

Beide republieken liggen in het noordelijk deel van de Grote Kaukasus bergketen. Dagestan heeft toegang tot de Kaspische Zee, die in feite een meer is. Het grootste meer ter wereld. Tsjetsjenië grenst in het westen aan Dagestan en grenst aan Ingoesjetië, Noord-Ossetië en Georgië.

Tsjetsjenië:

Dagestan:

Hoe kom je in Tsjetsjenië en Dagestan?

Je kunt naar Tsjetsjenië en Dagestan zowel in eigen land, vanuit andere delen van Rusland, als internationaal over land of per vliegtuig. In principe heb je alleen een Russisch visum nodig. Maar in sommige gevallen, d.w.z. in de zogenaamde grenszones, moet je speciale vergunningen krijgen – apart voor elke republiek. Laten we dieper ingaan op de bureaucratie – een saai maar immanent deel van het leven van een reiziger.

Een Russisch visum en speciale vergunningen krijgen

Omdat Tsjetsjenië en Dagestan delen van de Russische Federatie zijn, moet je eerst een Russisch visum krijgen. Slechts enkele landen vallen onder de visumvrije regeling voor Rusland. Er zijn verschillende voorschriften voor de verschillende landen, dus je moet je eigen op de website van de juiste ambassade nagaan.

Als je Tsjetsjenië en Dagestan gaat bezoeken, moet je zorgvuldig plannen. De Russische Federatie heeft speciale regels voor de zogenaamde grenszones. In principe, stel dat je zo dicht als 5 tot 25 kilometer bij de Russische buitengrenzen met Georgië of Azerbeidzjan gaat reizen. In dat geval moet je een speciale vergunning krijgen (tenzij je niet gaat stoppen en de grens oversteekt, dat is de uitzondering). Het probleem is dat je voor elke autonome republiek een aparte vergunning moet krijgen. De termijn voor de afgifte van de vergunning is een maand! Dus, als je van plan bent diep in de noordelijke Kaukasus te komen, moet je contact opnemen met de plaatselijke bureaus die gespecialiseerd zijn in het organiseren van zulke vergunningen. Geloof me, het zelf doen is moeilijk en stressvol.

Per vliegtuig

Tegen de naam in zijn er maar weinig directe internationale verbindingen met Grozny International Airport. Drie ervan komen uit Turkije (twee luchthavens in Istanbul en een in Antalya), een uit de Verenigde Arabische Emiraten (Dubai), en een uit Saoedi-Arabië (Jeddah).

Er zijn ook verschillende binnenlandse vluchten vanuit Russische luchthavens – Moskou, Sankt Petersburg, Sotsji, Tsjerepovets, Surgoet, en Novosibirsk.

Als je met het vliegtuig naar Dagestan wilt, zijn er precies dezelfde internationale verbindingen als in het geval van Grozny, met enkele extra verbindingen – Oezbekistan (Bukhara en Fergana), en Azerbeidzjan (Bakoe). Je vindt er ook veel meer binnenlandse vluchten, vooral vanuit het Russische binnenland (d.w.z. Kazan of Jekaterinenburg).

Over land vanuit Rusland

Over land van Moskou naar Grozny gaan is een hele uitdaging. Bedenk dat we het hier over het grootste land ter wereld hebben. Er zijn dus enkele rechtstreekse treinen. Die leggen de route van 2000 kilometer af in iets minder dan 40 uur. Zoals ik al zei, het is uitdagend maar ook heel avontuurlijk.

Er zijn veel meer treinverbindingen tussen de hoofdstad van de Russische Federatie en Makhachkala. Dit vertaalt zich echter niet in snelheid, want de afstand is vergelijkbaar en het afleggen ervan per trein kost je evenveel tijd, d.w.z. ongeveer 40 uur.

Over land vanuit Azerbeidzjan

De grens tussen Azerbeidzjan en Rusland oversteken is vrij eenvoudig. Er is maar één plaats waar je dat kunt doen – het dorp Samur. Als je al een Russisch visum hebt, is de procedure snel. Je moet geen verkeer op de pas verwachten. Als je vanuit Azerbeidzjan gaat, kom je natuurlijk in Dagestan, want er is geen directe grens tussen Azerbeidzjan en Tsjetsjenië.

Over land vanuit Georgië

Als je vanuit Georgië naar Tsjetsjenië wilt, is de gemakkelijkste manier om van Kazbegi naar Vladikavkaz in Noord-Ossetië te gaan. Je kunt dat op een van twee manieren doen – per taxi, of door te liften. Als je een taxi kiest, wees er dan zeker van dat je chauffeur Russisch of Armeens is. Georgische taxi’s mogen de grens niet over.

Is Tsjetsjenië gevaarlijk? En hoe zit het met de veiligheid in Dagestan?

Laten we eerlijk zijn. Noch Tsjetsjenië noch Dagestan zijn bestemmingen voor reislustige nieuwelingen. Er zijn heel wat risico’s en gevaren in die republieken waar je op bedacht moet zijn.

De populaire (ik zal niet zeggen toeristische) plaatsen zijn veilig. Politie en speciale troepen patrouilleren zwaar in steden als Makhachkala en Grozny. Geloof me, de geweren die ze dragen zijn geen speelgoed en die kerels weten echt hoe ze ze moeten gebruiken. Toch zullen ze je helemaal niet lastig vallen. Integendeel, de mensen van de diensten zijn erg behulpzaam. Als je iets moet vragen moet je niet bang zijn. Maar probeer ze niet te fotograferen. Dezelfde regel geldt voor openbare gebouwen zoals luchthavens of politiebureaus.

Ik raad je ten zeerste af ’s nachts in verdachte buurten te lopen. De mensenhandel in Tsjetsjenië en Dagestan is groter dan gewoonlijk.

Buiten de stad moet je op bereisde wegen blijven. Hoewel de oorlog in Tsjetsjenië al meer dan tien jaar geleden eindigde, houden Tsjetsjeense strijders zich nog steeds schuil in de ontoegankelijke bergen. Dit geldt zowel voor Tsjetsjenië, Dagestan, als Ingoesjetië.

Bedenk dat Tsjetsjenië en Dagestan conservatieve en autoritaire republieken zijn. Je moet niet in politieke discussies verzeild raken, want je weet nooit wie je gesprekspartner is. De meeste inwoners van Dagestan en Tsjetsjenië zijn moslims, dus je moet je houden aan de juiste morele, gedrags- en kledingnormen.

Tsjetsjenië

Grozny

In 2004 was Grozny de meest verwoeste stad ter wereld. Meer dan twee decennia lang, vanaf de Eerste Tsjetsjeense Oorlog tegen de Russische Federatie (1994), was de naam Grozny het synoniem van de volledig verwoeste stad. Het was een duivelse weergave van de Russische vertaling van de naam van de stad. Want in het Russisch betekent Grozny “De Gevreesde”.

Nu, meer dan tien jaar na het einde van de Tweede Tsjetsjeense Oorlog (1999 – 2009), is de stad veranderd. Vooral door de fondsen uit Moskou, die in Tsjetsjenië investeren om zijn oorlogszuchtige, naar onafhankelijkheid hongerende bevolking van een nieuwe opstand te weerhouden. En om zijn eigen oorlogsmisdaden te bedekken.

Het gerenoveerde stadscentrum is indrukwekkend, vooral als je ze vergelijkt met foto’s van 10 jaar geleden. Maak een wandeling langs de straat van Kadyrov en Poetin (ja, je ziet het goed), ga het Bloemenpark in, en zie enkele gloednieuwe wolkenkrabbers. Ga dan naar het “Hart van Tsjetsjenië”, dat vaak de Akhmat Kadyrov’s moskee wordt genoemd. Neem plaats in een café, kijk naar de mensen die rondlopen en probeer je voor te stellen hoe klein we zijn tegenover de grote golf van geopolitiek.

Kezenoyam meer en Khoy dorp

Je ontdekt dat Kezenoyam het grootste en diepste meer in de Noordelijke Kaukasus is. En zeker ook het schilderachtigste. Het ligt 1.870 meter boven de zeespiegel en is omgeven door bergen. Het ligt op ongeveer 2 uur rijden van Grozny. De laatste 30 kilometer van de weg zijn spannende serpentines.

Bij het meer vind je het gerenoveerde Khoy dorp. Het is waarschijnlijk het oudste aul (verdedigingsdorp in de bergen) in Tsjetsjenië. De archeologen vonden sporen van primitieve nederzettingen ouder dan 2.500 jaar. Er zijn veel Vainakh symbolen in Khoy, en ook de Nakh toren, een typisch gebouw dat je in de hele noordelijke Kaukasus vindt.

Nakh torens dienden als stallen, huizen, en een-huis-forten. Elk dorp had minstens één Nakh, en ze werden gebruikt als systeem om waarschuwingssignalen door te geven als de vijand naderde. s Nachts werd boven op de toren een vuur aangestoken, en overdag werden rooksignalen gegeven. Helaas werd deze oplossing vaak gebruikt omdat de Khoy vallei de plaats was waar vele wrede troepen – Mongolen, Nogais, Russen, en Perzen – oprukten.

Tijdens het communistische tijdperk en de twee Tsjetsjeense oorlogen werden alle tekenen van de Tsjetsjeense identiteit vernietigd. Gelukkig begint de laatste jaren de zaak te keren en worden plaatsen als Khoy herbouwd.

De gemakkelijkste (en veiligste) manier om er te komen is een 1-daagse tour te boeken, georganiseerd door een plaatselijk bedrijf Chechen Tour. Mijn gids Turpal was een uitstekende en goed geïnformeerde gids die perfect Engels sprak. Hij was erg scherp in het uitleggen van de plaatselijke regels, stammengebruiken en -verschillen, het beste eten, en de moeilijke geschiedenis. Ik had zijn vertrouwen verdiend, zodat hij vrij open was in zijn politieke opvattingen.

Moskeeën in Shali en Argun

Tsjetsjenië is een republiek waarin de overgrote meerderheid moslim is. Behalve de Kadyrov moskee in Grozny, moet je nog twee andere islamitische tempels zien – in Shali en in Argun.

De moskee in Shali, geopend in 2019, is de grootste in zijn soort in Europa. Het indrukwekkende, sierlijk versierde wit marmeren gebouw heeft 9.700 vierkante meter en een capaciteit van 30.000 gelovigen. En als de binnenplaats wordt meegerekend, kunnen wel 70.000 mensen aan de gebeden deelnemen.

Zelfs als je geen fan bent van sacrale architectuur, zul je onder de indruk zijn van de Argun moskee. Overdag veranderen, afhankelijk van het weer, de bogen van de moskee van kleur – van lichtgrijs tot turkoois-blauw. s Nachts worden de moskee en de omgeving verlicht met veelkleurige LED lampen en schijnwerpers. Hij is niet zo groot als die in Shali, maar zeker de moeite waard om te bekijken, vooral ’s avonds.

Dagestan

Makhachkala

De Kaukasus is een smeltkroes van bijna honderd verschillende volkeren. Als ik het centrum ervan moest kiezen, de ultieme smeltkroes van de hele Kaukasische bevolking, dan zou dat beslist Makhachkala zijn.

Het is de hoofdstad van de republiek Dagestan en de grootste stad in de Noordelijke Kaukasus. Eerlijk gezegd is het een lelijke, chaotische, overvolle post-sovjet plaats die echter zijn eigen, surrealistische charme heeft. Ik bedoel, als je er bent kun je voelen dat deze stad leeft en een ziel heeft.

Om die te spotten moet je goed kijken en tenminste gedeeltelijk de diversiteit van dit deel van de wereld begrijpen. Ik heb een spelletje voor je. Ga naar de bazaar van Makhachkala en kijk naar de mensen. Probeer de jurken van Avar vrouwen en de sjaals van Dargin dames te herkennen, de oriëntaalse gezichten van Nogay, en de Laks met zwarte hoeden. Want het zijn de mensen, niet de gebouwen, die de charme en het unieke karakter van Makhachkala maken.

Derbent – de oudste stad van Rusland

Derbent is de oudste en de meest zuidelijk gelegen stad op het grondgebied van de Russische Federatie. Daterend uit de 8e eeuw v. Chr. is Derbent waarschijnlijk ook een van de oudste voortdurend bewoonde steden ter wereld. Maar je moet één belangrijk ding weten. In feite is het helemaal geen Russische stad. Gedurende het grootste deel van zijn geschiedenis was Derbent een Perzische stad die de noordelijke randen verdedigde. In 1813 ging ze over in Russische handen.

Het belangrijkste gebouw en een symbool van Derbent is een oude Sassanidische vesting. De vesting beschermde de noordgrens van de Perzische staat van de Sassanidische dynastie, die zich zowel ten oosten als ten westen van de Kaspische Zee uitstrekte. Het stond onder Perzisch bestuur vanaf de 6e eeuw v. Chr. Tot de 4e eeuw n.C. maakte het deel uit van Kaukasisch Albanië, de satrapie van het Perzische Achaemenidische rijk.

De vestingwerken, opgetrokken uit stenen blokken, bestaan uit twee ringen van muren die evenwijdig aan elkaar staan. Zo vormen ze een onbegaanbare barrière die zich uitstrekt van de kust van de Kaspische Zee tot aan de bergen. Binnen de muren werden in de Middeleeuwen de stadsgebouwen van Derbent gebouwd. De oorspronkelijke stedelijke infrastructuur is tot op de dag van vandaag voor een groot deel bewaard gebleven.

De naam van de stad komt van het Perzische woord “Darband” dat “Gesloten poorten” betekent. Het wordt gebruikt vanaf de wisseling van de 5de en 6de eeuw n.C., na de verplaatsing van de stad door de Sassanidische sjah, Kavada I. Men gelooft dat de dertig verdedigingstorens naar het noorden gebouwd werden tijdens de regering van Khosrov I Anoshirvana, zoon van Kawada I.

Door haar uitstekende strategische ligging is de stad in de loop van de geschiedenis in andere handen overgegaan, vooral tussen de Perzische, Arabische, Mongoolse, Timuridische en Iraanse koninkrijken. In 654 veroverden de Arabieren de citadel, waarmee ze hun invasie tot diep in Perzië voortzetten. In die tijd veranderden ze de vesting in een belangrijk administratief centrum van hun land en verspreidden ze de Islam in het gebied.

Vesting in Gunib

Het Avar fort van Gunib staat bekend als een van de belangrijkste plaatsen van de Kaukasische oorlog uit de negentiende eeuw. Het was het laatste bastion van de legendarische Imam Sjamil, de leider van het religieuze land Tsjetsjenië-Dagestan, die zich meer dan 20 jaar tegen de macht van de Tsaar verzette.

Imam Sjamil werd in augustus 1859 gevangen genomen. Dit was de laatste fase van de oorlog in de Oostelijke Kaukasus en bracht het Russische Rijk dichter bij de overwinning in deze zware en lange strijd. De Gunib vesting werd door de soldaten van het Russische garnizoen opgericht kort na de gevangenneming van de leider van de Kaukasische hooglanders. De vesting nam niet deel aan de strijd en was vooral een versterkte punt voor kazernes, woonhuizen en dienstvoorzieningen. De oude kasteelmuren, die zich over bijna 3 km langs de bergkam over steile kliffen uitstrekken, zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven.

Gunib bereiken is een hele uitdaging. Het dorp ligt 2.000 boven de zeespiegel, midden in het gebergte. Er rijdt maar één dagelijkse bus van en naar Makhachkala. Bijna niemand spreekt er Engels, dus zorg dat je op z’n minst een beetje Russisch kunt spreken.

Gunib is onbekend en absoluut niet toeristisch. Je zult er geen buitenlanders tegenkomen. Zo zul je een attractie zijn voor de plaatselijke bevolking. Als je durft, kun je een trektocht maken in de woeste bergen van Dagestan. Je moet er echter rekening mee houden dat het gevaarlijk kan zijn. Er zijn geen paden, het weer is onvoorspelbaar, en je kunt wilde dieren tegenkomen, zoals beren of wolven. Alleen aanbevolen voor zeer ervaren en goed voorbereide bergbeklimmers.

Laatste gedachten over toerisme in Tsjetsjenië en reizen naar Dagestan

Deze plaatsen zijn niet gemakkelijk te bezoeken. Evenmin zul je veel medetoeristen ontmoeten. Maar dat is wat bestemmingen als deze zo aantrekkelijk maakt. We willen andere culturen zien, ander voedsel eten. En hoewel soms de strenge religieuze overtuigingen het reizen wat anders kunnen maken, vooral voor vrouwen, kun je verwachten dat je met open armen en warmte wordt ontvangen. Verjaag de mythes die je in de loop van de decennia uit de westerse media hebt gehoord, en kom op bezoek. Ik persoonlijk kan niet wachten!

Over de auteur:

Michal Jonca is gepassioneerd door reizen en voedselervaringen die 40+ landen op vier continenten bezocht. Hij is reisleider bij de grootste Poolse reizigersclub Soliści die avontuurlijke reizen over de hele wereld organiseert en de Community Manager bij Passport Photo Online. Momenteel geniet hij van werk in Thailand en schrijft hij zijn reisblog Opowieści Podróżne.